Showing posts with label evren. Show all posts
Showing posts with label evren. Show all posts

Friday, 6 May 2016

Bildiğimiz fiziğin sınırlarına ulaştık


"Bilinen partikül fiziğinin (kuantum mekanik) yasaları ile bulunabilecek en son partikül 4 Temmuz 2012 yılında bulunması ile son bulmuştur." Bu fikre karşı çıkanlar olduğu kadar benimsenmeye başlanan ana fikrin bu olduğu düşüncesi ortak görünüyor. Japon bilim adamları, daha spesifik noktada elektron-pozitron çarpıştırma deneylerinin daha net sonuçlar vereceği görüşünde olmalarına karşın, teknolojik olarak böyle bir cihazın yapılabilmesi pratikte mümkün ile imkansız arasında bir noktada duruyor.

İki çok kritik rakam arasındaki bir yaşamı paylaşıyoruz.
Higgs alanı ile Dark (henüz bir adı olmayan) enerji dengesi arasında bir noktada var olmaya devam ediyoruz. Öyle bir güçler dengesi ki, bu denge çok çok küçük bir miktar dark enerji tarafında olmuş olsaydı; bildiğimiz hiçbir madde, yıldız, gezen, galaksi ve hatta bizler var olamazdık. Bugünün matematiği bu olasılığı hesaplamaya yeterli değil. Belki de gelecekte yeni keşfedeceklerimiz tüm matematiği ve fiziği yeniden yazmamıza neden olacak ya da belki kendimizi tam bir çözümsüzlüğün içinde bulacağız. Araştırmaya ve denemeye devam etmekten başka bir yol görünmüyor.

Elimizde kalan son olasılık ise, süpersimetri ve belki de 2016 yılı içinde enerjiyi iki katına çıkararak yapılacak deney; ya da eğer enerji seviyesi kanıtlara ulaşmak için yeterli olmazsa; daha sonraki yıllarda enerji seviyesi arttırılarak yenilenecek olan deneyler sayesinde süpersimetri'ye dair bir ip ucu elde edilmesi olasılığı halen bir umut ışığı olarak görülüyor.

Linkler ile ilgili detayları aşağıda bulabilir, okuyabilirsiniz.

Sevgiler.

Supersymmetry predicts a partner particle for each particle in the Standard Model, to help explain why particles have masshttp://home.cern/about/physics/supersymmetry


Harry Cliff: Have we reached the end of physics?https://www.ted.com/talks/harry_cliff_have_we_reached_the_end_of_physics

Why is there something rather than nothing? Why does so much interesting stuff exist in the universe? Particle physicist Harry Cliff works on the Large Hadron Collider at CERN, and he has some potentially bad news for people who seek answers to these questions. Despite the best efforts of scientists (and the help of the biggest machine on the planet), we may never be able to explain all the weird features of nature. Is this the end of physics? Learn more in this fascinating talk about the latest research into the secret structure of the universe.



CERN : Bigger than the Higgs, bigger even than gravitational waves…

“We may be entering a new era in physics. An era where there are weird features in the Universe that we cannot explain. An era where we have hints that we live in a multiverse that lies frustratingly beyond our reach. An era where we will never be able to answer the question why is there something rather than nothing.”

Sunday, 17 January 2016

Yıldız tozundan mı yaratıldık?



Başlangıçta atomlar, madde, yıldızlar ya da gezegenler yoktu. Sonra 3:1 oranında Hidrojen ve helyum oluştu. Büyük fırın içinde hidrojen ve helyumdan diğer atomlar oluşmaya başladı. Ardından yıldızlar doğdu. Sonra gezegenler. Günümüzün teknolojisi ile bu uzaklıktaki galaksileri tespit edebilmemize rağmen ötesine bakmaya çalıştığımızda hiçlikle karşılaşıyoruz. Büyük bir duvar ile etrafımızın örülü olduğunu tespit ediyoruz.  

Oval şeklindeki resimde gördüğümüz; tüm evrenimizin haritasıdır. Üzerindeki her bir nokta bir galaksiyi gösteriyor. Fakat 13.6 milyar ışıl yılı uzaklığa ulaştığımızda birden bitiyor ve karşımıza büyük duvar çıkıyor. Teknik gücümüz daha uzağa bakmaya engel olmadığı halde büyük duvarın ardını göremiyoruz! Büyük duvarın ardında ne var? neden göremiyoruz? 

Cern'de yapılan deneyler ile evrenin oluşumunun ilk 3 dakikasına kadar ulaşıp, kanıtlayabilmemize rağmen halen, büyük duvarın ardını göremiyoruz. Bunun nedenini Cern'deki fizikçiler şöyle açıklıyor : " Büyük duvarın ardında henüz hidrojen ve helyum dışında bir yapılanma yok. İlk 3 dakikadan daha geriye doğru gittiğimizde ise, atomlar henüz oluşmadığından; netron ve proton çorbası halinde olduklarından görebileceğimiz birşey yok. " 

Bildiğimiz diğer şey ise; evrenin megapersek (3.3 milyon ışıkyılı) başına 68 km/saniye hızında genişlemeye devam etmesi. Bu şaşkınlık verici bir hızdır. Evren genişlerken galaksiler birbirlerine yaklaşıp; birbirlerinin etrafında dönerek dans ediyor; çarpışıyor, birleşiyor ve yeni galaksiler doğuyor. Yıldızlar doğuyor; patlayıp ölüyorlar ve yeni yıldızlar, gezegenler doğuyorlar. Bütün bunları hayal etmesi bile inanılmaz hayranlık verici bir fenomen. Adeta her an durmadan gerçekleşen yaşamın dansı gibi..

Yazının başlığındaki sorumuza çok teknik detaylara girmeden yanıt arayalım.
Basitçe ifade edebileceğim gerçek; bizi oluşturan elementlerin kökeninin ancak yıldızlarda bulunabileceği. Çünkü bu atomları oluşturabilecek başka bir kaynak mevcut değil. Hidrojen, Oksijen, Karbon, Demir vs. Bizi oluşturan elementler bunlar olduğuna ve başka bir yerde oluşamadığına göre; ölen bir yıldızın patlarken uzaya yaydığı atomlar sayesinde dünyamız, üzerindeki hayat ve bizler oluşabildik. Dolayısıyla bizi oluşturan herşey, ölmüş yıldızların tozlarından gelmiş demektir.

Her ne kadar kökenimizi, fizik hesaplarıyla ifade edebilmiş ve kanıtlayabilmiş olsak ta; serbest atomların bizi biz olarak kendiliğinden şekillendirebilmesini olasılık hesaplarına formüle ettiğimizde, karşımıza çıkan rakam, evrenin yaşından inanılmaz miktarda büyük çıkıyor. Bilimsel perspektifte atomların olası dansları/etkileşimleri ile kendiliğinden şekil alabilmemiz; dna ve diğer tüm yapımızın oluşabilmesi olasılığı sıfırdır. Bundan önce ilk tartışılan ve hesaplanmaya çalışılan ise; yıldızların (kendiliğinden-doğal olarak) atomların çarpışmaları ile oluşma olasılığıdır ki bu ihtimal şu an için imkansız görünmektedir. Atomların çarpışarak daha ağır atomları oluşturduklarını biliyoruz. Ancak bu atomların belirli bir düzende bir yıldızı oluşturma olasılığı mümkün görünmüyor. Adeta evrenin bir dna'sı olmalı ki bu kod yıldızın hangi atomlardan oluşacağını, büyüklüğünü ve şeklini oluşturabilsin.

Daha geriye doğru gittiğimizde ise; proton ve nötronların ağırlık orantılarının bugün bildiğimiz orantıdan farklı olmak zorunda olduğunu hesaplıyoruz. Aksi halde atomların oluşma ihtimali sıfır çıkıyor. En büyük zorluk ise; atomun yörüngesindeki elektronun nasıl oluştuğunu açıklamak !

Kafaları daha fazla karıştırmadan özetleyip tamamlayayım.

Elimizdeki kesin verilere göre, bizleri oluşturan elementler ölen yıldızlardan gelmiştir.
Evren, büyük bir hızla genişlemeyi sürdürmektedir.
Evrenin etrafını saran büyük duvarın ardını göremiyoruz.
Yıldızların ve insanların kendiliğinden bugünkü şeklini alma olasılığı matematiksel olarak sıfırdır.   


Sorgulamaya, öğrenmeye, düşünmeye ve araştırmaya devam ediyoruz. Felsefe ya da dinsel açıklamaların sonuçlarına ulaşsak dahi; birgün, bu soruların yanıtlarını bilimsel olarak kanıtlayabileceğimizi düşünüyorum.

Sevgiyle esen kalın..