Bu kez ise yağışlı havalarda bisiklet kullanımı ve giyim üzerinde duracağım.
Kış aylarında bisikletle uzun mesafeli yolculuk çok daha farklı hazırlıklar gerektirir diyerek onun detayları üzerinde daha sonra duracağımı söyleyip geçiyorum çünkü bugün daha çok kısa mesafeli turlar ve şehir içi kullanımından söz etmeyi planladım.
İşe önce çevre koşullarını tanımlamakla başlayalım. Mevsim itibariyle hava sıcaklığı yurdun batı kesimleri ile orta ve doğu kesimlerinde ciddi farklılıklar gösterir. Yağışlar da keza öyle. Batı ve kıyı kesimlerde daha çok yağmur görülürken, diğer yerlerde bu daha çok dolu , kar , tipi veya sulu sepken şeklinde kendini gösterir. O halde yağışlı ortam sürüşü için durumu en az ikiye ayırmamız gerekecek. a) yağmur b) kar, sulu sepken c) tipi , kuvvetli rüzgar.
Tüm yağışlı ortamlar için ortak durum lastiklerimizin yola tutunma katsayısının yani sürtünmenin düşük olmasıdır. Buna genel olarak kaygan zemin denilir. Asıl mantığı ise zeminle lastik arasında başka bir maddenin olmasıdır. Bu madde ise lastiklerin yola tutunmasını zorlaştırmaktadır. Bu madde, su, kar olabileceği gibi mıcır veya taşlı kum da olabilir. Hatta kuru bir havada yağlı bir zemin de benzer sonuca neden olur. Buz ise bisiklet kullanımına uygun olmayan tek zemindir. Buz üstünde bisiklet sürmenin sonuçları ağır olabilir.
a) Yağmurda bisiklet kullanımı :
Yağmurun şiddeti bisiklet kullanımını imkansız kılmadığı sürece keyif alınabilecek bir sürüş ortamı olabilir. Eğer görüşünüz 50m kadar ileriyi görebilecek düzeydeyse; bu kabul edilebilir en düşük mesafedir ve bisiklet sürüşüne uygundur. Zeminin kaygan olduğunu ve frenlerinizin ıslak olduğunu düşünerek ortalama hızınızın normal seyrinizin altında olmasına ve ani hareketler yapmamaya özen göstermelisiniz. Yağmur altında sizin dışınızdaki araçların da görme alanının dar olduğunu ve fren mesafelerinin uzadığını unutmayınız. Eğer kullanabileceğiniz bir bisiklet yolu varsa; zemin asfalt zeminden daha kötü olsa dahi öncelikli olarak bisiklet yollarını tercih etmelisiniz. Düz zeminde kuru havada 2-5 vites kombinasyonu ile 22 KM/saat hızla gidebildiğinizi varsayarsak; yağmur altında bu hızın 14 KM/Saat den daha fazla olmamasına özen göstermenizde fayda olacaktır. Zeminde araçlardan sızan motorin,benzin ya da yağ bulunmuyorsa kuru havadaki fren mesafenizde durmanızı sağlayacaktır. Buradaki ifadeden de anlaşılacağı gibi gözünüz açık olsun. Mümkün olan en çok veriyi çok hızlı düşünmeniz gerekecektir. Bir taraftan zemini takip ederken, diğer taraftran trafik akışını, yayaların davranışlarını , trafik lambalarını, arkanızdan sessizce yaklaşan motorsiklet veya elektrikli bisiklet kullanıcılarını ve bununla birlikte bisikletinizin durumunu takip ediyor olacaksınız. Tabi yağmur altında olduğunuz için tüm bunları yapmak ıslanırken daha zor olacaktır. Lastiklerinizin zemine tutunma katsayısını arttırmak için birkaç yolunuz olabilir. Eğer bütçeniz uygun ise kış için üretilmiş continental veya michelin winter reflex tipi lastikler kullanabilirsiniz. Aksi durumda lastiklerinizin yere basan yüzeyini arttırmanız gerekecektir. max 65psi olan bir lastiği en çok 45 psi olacak şekilde havasını ayarlayınız. Hesabı kendi lastiğiniz için şöyle yapabilirsiniz. Lastiğinizin üzerinde yazan max psi değerinin %30 daha az hava basıncını ayarlayınız. Hava basıncının bundan daha az olması durumunda lastiğinizin cant tarafından zarar görmesine neden olabilirsiniz. Bu arada kilonuz da önemlidir. Eğer 80 kg - 90 kg arasında iseniz bu oranı %17 olarak hesap ediniz. 90 kg üstü için herhangi bir değişiklik yapmanıza gerek yoktur. Yağışlı havalarda tek sorun görme mesafesi, fren mesafesi ya da kaygan zemin değildir. Bununla birlikte sizin sağlık durumunuz ve sürüş konforunuz son derece önemlidir. Sağlığınızın iyi olmadığı zamanlarda bisiklet kullanmamalısınız. Öksürük kadar aksırık, zor nefes alma, gözlerde ve burunda sulanma dikkatinizi dağıtacağı gibi zor hava şartları altında sağlığınız daha kötüye gidecektir. Sürüş konforu için yapabileceklerimiz sınırlıdır. Bisikletinizin kadrosuna monte edilmiş bir klima ve yağmurluk sisteminiz yoksa bu durumda giyim konusunda seçici olmalısınız. Hava sıcaklığına bağlı olarak mümkün olan en az katlı giyimi tercih ediniz. Termal bir içlik üzerine termal polar bir orta katman ve üzerine nefes alabilir bir yağmurluk seçebilirsiniz. Gore-Tex yüksek teknoloji nefes alabilir ve su geçirmeyen ürünleri piyasada bulabilirsiniz. Outdoor ürünler halen pahalı olmakla beraber ihtiyacımız olan ürünler bunlardır. Aksi durumda; nefes almayan bir mont veya yağmurluk altına giyilen pamuklu bir giyisi sizi aşırı miktarda terletecektir. Aşırı terleme konforsuz bir sürüşe neden olacağı gibi sağlığınızı da olumsuz yönde tehdit edecektir.
Kış şartlarında sürüşte dikkat edilmesi gereken diğer bir konu da diğer araçlar tarafından daha görünür olmanızdır. Bunun için mutlaka reflektörlü yelek ve kıyafetleri tercih etmelisiniz. Bisikletinizin reflektörlü arka ışığını ve ön ışığınızı ikaz konumunda çalışır tutunuz. Böylece diğer araçlar ve yayalar tarafından fark edilerek güvenliğinizi tehlikeye atmamış olacaksınız. Yağmurlu havalarda gözlük kullanmak sorunlara neden olabilir. Islanan gözlük canımızı silmeye çalışabilirken dikkatiniz dağılabileceği gibi; gözlük camının üzerinde biriken yağmur damlaları görüş alanını daraltacaktır. Yine pantalon olarak nefes alabilen ve nemi dışarı hızlı atan kumaşlardan üretilmiş kıyafetleri tercih etmek sizi daha konforlu kılacaktır. Ayrıca bot olarak gore-tex kumaştan üretilmiş botları tercih edebilirsiniz. Şehir içinde ve kış şartlarında asla ve asla spd pedal önermiyoruz. Pedalınızı kasetli tip veya Shimano PD-M324 gibi çift taraflı bir model seçmenizi önemle öneririm. Bu sebeple sidi veya shimano spd kilitli ayakkabılara şehir içi kullanımında ihtiyaç duymayacaksınız.
Giyimin önemini anlamak için bir de şu açıdan bakalım. Sabah çıktınız ve hergün olduğu gibi işinize (okulunuza, antremana vs) bisiklet ile gideceksiniz. Hava yağmurlu.. Sürüş güvenliğinizi öncelik olarak ele aldınız ve yola koyuldunuz. Ancak kısa bir süre sonra kıyafetiniz ıslandı, ayakkabılarınızın içine su doldu. Sırılsıklam bir halde devam ettiniz ve işinize (okulunuza) vardınız. Bu durumda işinize güler yüzle başlayabilmek ve sağlıklı olarak çalışabilmeniz için tepeden tırnağa değişmek durumdasınız. Eğer iş yerinde bir dolabınız varsa ve tüm kıyafet ve ayakkabınızı değiştirebiliyorsanız, sizin için sorun olmayacak diyebiliriz. Ama kaç kişi bu lükse sahip olacaktır bir düşünün ?
Su birikintilerinin içinde ve altında ne olduğunu bilemeyebilirsiniz. Dibini göremediğiniz su birikintilerinden geçmeyiniz ! Geçmek zorunda iseniz; bisikletinizi elinize alarak geçmenizi öneririm.
Genel olarak özetlersek; yağmurlu havalarda yol ve sürüş güvenliği ilk önceliğimiz olacaktır. İkinci önceliğimiz giyim olacaktır.
b) Kar ve Sulu Sepken altında bisiklet kullanımı :
Kar kaplı zeminde bisiklet kullanımı son derece dikkat ister. Yağmurdaki şartlar burada da geçerlidir. Zira zemin kaygan, görüş mesafesi dardır. Görünürlüğünüzü ve yol güvenliğinizi birincil önceliğiniz olarak almanızda büyük yarar vardır. Bir farkla kar kaplı zemin ıslak zemine göre daha kaygandır. Bu sebeple düşme riskiniz çok daha fazladır. Yavaş sürüş kadar araçlardan mümkün olduğu kadar uzakta sürmeniz gerecektir. Düşmeniz durumunda arkadan gelecek bir aracın sizi fark etmesi çok daha zordur.
Kauçuk oranı daha yüksek ve daha dişli kış lastikleri tercih etmelisiniz. Kıyafet olarak karlı havaya uygun outdoor ürünlerini tercih edebilirsiniz. Bu kez parmaksız eldiven yerine mutlaka kışlık eldiven ve balaklava tercih edebilirsiniz. Kolsuz termal içlikler yerine tam kollu ve altlıklı takım termal içlikler kullanabilirsiniz. Kafa derisi vücudun diğer bölgeleri gibi ısı izolasyonu sağlayacak yapıda değildir. En fazla ısı kaybını neredeyse %50 gibi başımızdan kaybederiz. Bu sebeple kask altında balaklava veya bere kullanılmalıyız.
Karlı zeminde bisiklet kullanırken düşmeye her an hazırlık olmayı unutmayınız !
c) Tipi ve Kuvvetli Rüzgarda bisiklet kullanımı :
Yanıtı en kolay durum, Tipi ve kuvvetli rüzgarda bisiklet kullanımıdır. Bu şartlarda bisiklet kullanımı büyük riskler taşır ve neredeyse imkansızdır. Tipi halinde görüş mesafeniz sıfırdır. Kuvvetli rüzgarda diğer araçlara göre hafif olan bisikletinizin yolda ve düzgün bir hatta kalması imkansızdır. Bu durumda ya düşersiniz ya da rüzgar yönüne doğru sürüklenirsiniz ve dengenizi sağlayamazsınız. Eskilerin dediği gibi denendi ve kanıtlandı ! Akrobat değilseniz tipi ve kuvvetli rüzgarda bisiklet kullanmayınız.
Konu dışı : Yağışlı havalarda kullanımda 100 KM nin altında örneğin 50 KM de bir bisikletinizin bakımını yapmanız gerekebilir. Zincir ve dişlilerinizi ve de fren tertibatınızı (disklerinizi) temiz tutmaya çalışınız
Hepimize iyi pedallamalar dilerim.
