Hazır konu Tork'dan açılmışken, hakkında biraz lakırdı edelim;
Dünkü karşılıklı bilgi paylaşımında 26" MTB veya ATB bisikletlerin yokuş tırmanma torklarının daha yüksek olduğu ve bu sebeple daha az enerji ile yokuş tırmanmaya imkan tanıdığı üzerine konuşmuştuk. Ekleyelim ki dairesel dönme momenti 26" çapta, 28" çapa göre daha fazladır. Varsayımımız benzer güçte iki bisikletçi idi. Bu durumda uygulanan itme kuvveti 26" bisikletçi için daha az olacaktır. Aynı hızda tırmandıklarını varsaydığımızda 26" bisikletli tırmanış esnasında daha az yorulacaktır.
Pratikte bunun anlamını şöyle açıklayalım. Yokuş tırmanma eylemi başladığında bisikletinizin ayna kol dişlisini 22 dişli olan en küçük dişliye yani 1 nolu dişliye ve arka dişliyi de yine 1 nolu en büyük dişliye alarak tork'u (Nm) arttırmaya çalışırız. Ayna kola uygulanan kuvvet zincir ve dişliler yardımıyla arka tekere aktarılır. Biliriz ki dişli çapı büyüdükçe tork azalacak ancak aktarılan enerji artacak ve bu sebeple de hız yani artan kinetik enerji sonucu hızlanma olacaktır.
Eğer mümkün olsaydı da 0.01 kW ile 95 rpm ile 1 Nm (Newton Metre) tork elde ederken;
rpm 1 d/dk yapabilsekdik bu durumda çok çok yavaş tırmanmamıza rağmen Tork 95 Nm olarak çıkacaktı.
Durum daha iyi anlaşılsın diye gerçeğe daha yakın bir örnek daha verelim. 0.01kW enerji uygularken; RPM 20 olursa (yani pedalları oldukça yavaş çevirdiğimizi düşünürsek) bu durumda Tork yeterli miktarda yani 4 Nm olacaktır.
Eğer hızdan bahsediyor olsaydık teker çapının daha büyük olmasının bir avantaj olacağını söyleyecektim. Ancak Tork da durum tam tersidir. Diğer tüm faktörler aynı kalmak şartıyla tekerin çapı küçüldükçe Tork artacaktır.
Unutulmamalı ki lastik havasının bile güç (Kw) üzerinde etkisi olacak ve düşük lastik havası daha fazla enerji tüketmeye neden olacaktır.
Tork ve Uygulanan Enerjiye Etki Eden Etmenler :
- Ayna kol'un kol uzunluğu veya kısalığı (1cm'in dahi doğrudan Tork değerine etkisi vardır)
- Teker Çapı
- Dişli çapları ve diş sayıları
- Sabit kadans yani dakikadaki pedal çevirme devir sayınız
Dolaylı Etmenler :
- Lastik havası
- Lastik diş derinliği ve sayısı
- Bisiklet ağırlığı
- Kullanıcı ağırlığı
- Taşınan yük
- Zemin (sürtünmeyi veya kadansı etkiler)
- Performansınız (gücünüz)
- Pedal tipi
- doğru sürüş pozisyonu ve sele yükseklik ayarı
Bu durumda aklınıza şu soru gelebilir. Hangi tip bisikleti seçmeliyim ?
Bu sorunun yanıtı doğrudan nasıl bir sürüş planladığınızla ilgilidir. Eğer offroad bir sürüş ve rota planladıysanız ve üstelik çoğunlukla tırmanış yapacaksanız 26" MTB sizin için doğru tercih olacaktır. Ancak bir noktadan hareket edip uzun bir rota ile otoyolları kullanarak bir gezi planladıysanız 28" Tur tipi bir bisiklet sizin için en doğru seçim olacaktır. Veya yüksek hızda nispeten daha kısa ve otoyolda bir rotanız varsa 28" Yol tipi bisiklet ile yola çıkmak son derece keyifli olacaktır.
26" ile 28" bisikletler hakkında bazı temel bilgiler ve farklılıklar..
1" = 2.54cm dir.
26" lastik çapına sahip mtb tipi bisikletlerin lastik çapı 66.04cm iken,
28" lastik çağpına sahip tur , yol bisikletlerinin lastik çapı 71.12cm dir.
Standart çevre formülü ile lastik çevresini hesaplayaşlım 2πr ;
26" = 207.3656cm
28" = 223.3168cm olur. Bu durum da lastiğin bir turu için aradaki fark 15.9512cm eder.
Bunun pratikteki anlamı şudur :
Benzer güçte ve benzer ağırlıktaki iki bisikletçi , benzer ayna kol ve arka dişli ve benzer lastik enine sahip ve benzer ağırlıktaki iki bisikletle yola çıktıklarında;
223.3168 cm de 15.9512 cm fark oluşuyorsa; 1KM de bu fark 71.43 metre olur.
hatta 10KM de bu fark 710 metreyi bulur. Bunun da anlamı 28" bisiklet kullanıcısı 26" kullancısına göre daha az enerji harcayıp daha fazla yol kat etmiştir.
Bu sebepledir ki 28" bisikletlere (road , tour) yol veya tur bisikleti ismi verilmesi uygun görülmüştür. Gerçek değerlerle hesap edildiğinde çıkan fark daha fazladır. Çünkü en ağır yol bisikletleri 12 KG civarında iken, en hafif 26" bisikletler 12KG civarındadır. Dişli gruplarına baktığımızda da yol bisikletlerinin 26" tip bisikletlere göre daha avantajlı ayna kol ve dişli grupları ile donatıldıklarını görüyoruz. Tur bisikletlerinin yeni hibrid (açılı eğik kadro maşası,amortisör ve disk fren) yapıları ile 26" tip bisikletlere yakın olan dizayn ve dişli grupları ile piyasada olmaları karşılaştırma yapmayı kısmen mümkün kılmaktadır.
26" bisiklet dizaynının üstünlüğü ise offroad sürüşlerde ortaya çıkmaktadır. Esnek ve güçlü kadro yapısı ile arazi zeminde ani hareketlere olanak tanırken, daha küçük lastik çapı ile daha kontrollü bir sürüş sunmaktadır.
tüm bisiklet dostlarına keyifli sürüşler..
